Paslanmaz Çelik Saç 316 Kalite

Eğer bir uygulama 304 kalitenin sağlayacağı korozyon dayanımın’ dan daha yüksek bir dayanım gerektiriyorsa, 316 kalite bir basamak ilerisidir. 316 Kalite görsel olarak 304 kaliteyle eşdeğer bir mekanik, fiziksel ve üretilebilirlik karakterine sahip olmakla birlikte, özellikle klorit ortamlardaki çekirdeklenme paslanmasına karşı 304 kaliteden daha iyi bir korozyon direncine sahiptir.

316 kalite paslanmaz çelik ailesinde ikinci en popüler kalitedir. Tüm üretilen paslanmaz çelik ürünleri arasında %20 ‘lik bir tüketim oranına sahiptir.
Bileşenleri:

Tablo-1  316, 316L ve 316H kalitelerinin karşılaştırmasını göstermektedir.

316L kalite düşük karbonlu bir 316 ‘dır ve kaynaklı parçalardaki hassas korozyona karşı kullanılır.

316H kalite 316L ‘ye göre daha yüksek oranda karbon içerir ve mukavemeti yüksektir.(özellikle 500 ºC üzerindeki sıcaklıklarda) Fakat hassas paslanmanın görülebileceği yerlerde kullanılmamalıdır.

Korozyon Dayanımı:

316 Kalite, geniş bir kullanım alanına ve mükemmel bir korozyon direncine sahiptir. 304 Kaliteyle karşılaştırıldığında esas avantajı, ılık klorit ortamlardaki çekirdeklenme ve çatlama korozyonlarına karşı artırılmış direnme gücüdür. Tüm mimari uygulamalarda oluşabilecek paslanmalara karşı dirençlidir ve hatta deniz gören yapılar, köprü bağlantıları ve kirişleri gibi çok zor şartlar içinde bazen kullanılır. Gıda prosesi yapılan çevrelerde, kolay temizlenmesinden dolayı çok tercih edilir. Organik kimyasallara, boyalara ve geniş bir inorganik kimyasallar grubuna dayanım gösterir.

Sıcak klorit ortamlarda, 316 kalite çekirdeklenme ve çatlama korozyonu ve 50 ºC ‘nin üzerindeki sıcaklıklarda çekme stresine maruz kaldığı durumlarda stres korozyon kırılmaları görülür.

Bu tür zor koşullarda 2205 (UNS S 31803) veya %6 molibden içeren yüksek alaşımlı östenitik kaliteler (UNS S31254) gibi duplex kaliteler uygun seçim olur. 316 Kalitenin yüksek veya düşük karbon içeren alt sürümlerinin (316L ve 316H) korozyon dayanımları standart 316 gibidir. Bu alt sürümler genelde kaynaklamada daha iyi bir dayanım göstermesi sebebiyle (316L) veya yüksek sıcaklıkta yüksek mukavemet için (316H) tercih edilirler.

Isı Dayanımı:

304 kalite gibi, 316 kalite de 870 ºC ‘deki aralıklı uygulama şartlarında ve 925 ºC ‘deki sürekli uygulama şartlarında iyi bir oksitlenme dayanımına sahiptir. 316 kalitenin 425 ºC ile 860 ºC arasında sürekli bir çalışma ortamına maruz kalması, eğer uygulama sonrası oda sıcaklığında sulu bir ortam olarak devam ediyorsa, tavsiye edilmez. Fakat bu kaliteler bazen bu belirtilen aralığın üstünde veya altında değişen sıcaklıklarda iyi performans da gösterebilirler.

316L kalitesi karbür çökelmesine karşı standart 316 kaliteden ve 316H ‘dan daha dirençlidir ve yüksek sıcaklık aralığında kullanılabilir. Yinede, yüksek sıcaklık mukavemetinin önemli olduğu yerlerde yüksek karbon değerlerine ihtiyaç duyulur. Örneğin, basınçlı kaplar standardı 316L ‘nin operasyon sıcaklığını 450 ºC ile sınırlar ve 550 ºC sıcaklıklar için 316 kalitede karbon değerinin %0,04 veya üstü bir değerde olmasına izin vermez. 316H veya titanyum içeren sürümü 316Ti yüksek sıcaklık uygulamaları için uyarlanabilirler.

Diğer östenitik paslanmaz çelikler gibi, 316 da sıvılaştırılmış gazların düşük sıcaklıklarında mükemmel bir tokluğa sahiptirler ve genelde cryogenic kaplar için 304 gibi daha düşük maliyetli kalitelerin tercih edilmesine rağmen, bu sıcaklıklarda uygulamaları vardır.
Mekanik ve Fiziksel Özellikler:

Diğer östenitik kaliteler gibi, 316 ‘da hemen hemen manyetik değildir. (çok düşük manyetik geçirgenlik gibi) 304 kalite soğuk haddeleme ile önemli ölçüde manyetikleşirken, 316 kalite hemen hemen hiç etkilenmez.

Bu özelliği bazı uygulamalarda tercih edilmesinde bir sebep olabilir. 316 kalitenin diğer östenitik kalitelerle ortak özelliği de sadece soğuk haddeleme ile sertleştirilebilmesidir. 1.000 MPa ‘ı aşan kopma mukavemetine, talep edilen ürün ve miktarın şekline bağlı olarak ulaşılabilir. Özel olarak tanımlanmak kaydıyla soğuk haddeleme mukavemetine göre sipariş de verilebilir. (ASTM A666 veya EN 10088-2 ‘ye bakınız)

Tavlama (çözüm işlemi olarak da adlandırılabilir) 316 kalitelerde uygulanan ana ısıl işlemdir. Bu 1010 -1120 oC sıcaklığa ısıtarak hızlı soğutmayla (genelde suya daldırarak) gerçekleştirilir.

Üretilebilirlik:

Diğer östenitik kaliteler gibi 316 ‘da mükemmel bir şekillendirilebilme özelliğine sahiptir. Lavabo, tencere gibi, derin çekme paslanmaz parçalarının üretiminde olduğu gibi ara ısı yumuşatma işlemine tabii tutmadan derin çekme yapılabilir. Yinede, normal uygulamalar için 316 kalitenin ekstra korozyon direnci gerekli değildir. 316 kalite endüstride ve mimari uygulamalarda birçok parça çeşidi üretiminde kolayca bükülerek ve haddelenerek kullanılabilir. 316 kalitenin uygun bir kaynaklanabilme özelliği vardır ve bütün standart kaynaklama teknikleri uygulanabilir. (oxyacetylene normalde uygulanmamasına rağmen) Kaynak sonrası tavlama, 316 ‘nın korozyon dayanımını korumak için bazen gerekli olmasa da, ağır ölçülü üretimlerde onu daha uygun kılar; uygun bir kaynak sonrası temizleme tavsiye edilir. 316 ‘nın işlenebilirliği birçok karbon çeliğinde daha düşüktür. Standart östenitik kaliteler gibi 316 da, eğer yavaş bir besleme yapılırsa, düşük hızlarda ve soğutma sıvısı kullanarak, sert ve keskin uçlarla kolayca işlenebilir. 316 ‘nın işlenebilirliği iyileştirilmiş sürümleri de mevcuttur.

 Uygun Formlar:

316 kaliteleri, rulo, saç, plaka, şerit, tüp, boru, bağlantı elemanı, çubuk, bar, açılı ürün, tel, döküm ve diğer şekillerde olmak üzere, aşağı yukarı tüm paslanmaz ürün formlarında bulmak mümkündür. Ayrıca, 316’ yı paslanmaz çelik de üretilen, standarttan özel yüzeylere kadar tüm yüzey kalitelerinde de bulmak mümkündür.

Uygulamalar:

316 ‘nın tipik uygulamasını şu şekilde özetleyebiliriz: Yat bağlantı ve yapı elemanlarında, özellikle denizdeki mimari yapılarda, kirli veya endüstriyel çevrelerde, gıda ve içecek işlemlerinin yapıldığı donanımlarda, sıcak su sitemlerinde ve kimyasal, petrokimyasal, mineral prosesi, fotografik ve diğer endüstri uygulamalarında.

Bazen 316 kalite deniz kalitesi olarak tanımlanır ve 304 baz kalitesinin bir üst basamağıdır.

Alternatifler:

Aşağıda belirtilen bazı uygulama ve çevrelerde, 316 kaliteye alternatif kalite seçenekleri değerlendirilmelidir:
• Güçlü indirgeyici asitlerde (904L, 2205 veya süper duplex kaliteler alternatif olabilir)
• 50-60 ºC ‘nin üzeri ve klorit içeren ortamlarda (2205 veya süper duplex veya süper östenitik gibi yüksek stres korozyon kırılmasına ve yüksek çekirdeklenme korozyonu dayanımına sahip kaliteleri tercih ediniz)
• Ağır kaynaklama (316L), ilave işleme (316 ‘nın işlenebilirlik özelliği geliştirilmiş sürümü) yüksek mukavemet veya sertlik (martensitik veya çökeltmeyle sertleştirilmiş kaliteler) gerektiren uygulamalar.